روزه وصالروزه وِصال از اقسام روزه حرام است واز آن در باب صوم سخن گفته اند. ۱ - معنی روزه وصالدر اينکه مراد از روزه وصال چيست، دو تفسير ذکر شده است: ۱.۱ - معنی اول روزه وصالنخست، نیت روزه از طلوع فجر تا سحر.اين تفسير به اکثر اصحاب، [۵]
غاية المرام ج۱، ص۳۵۱.
بلکه مشهورنسبت داده شده است.۱.۲ - معنی دوم روزه وصالدوم، روزه گرفتن دو روز پی درپی، بدون افطار بين آن دو. گروهی بين دو تفسير جمع کرده و گفته‌اند: روزه وصال عبارت است از نیت روزه از طلوع فجر تا سحر يا دو روز پياپی روزه گرفتن. [۸]
الإقتصاد ص۲۹۳.
[۹]
إصباح الشيعة ص۱۳۳.
[۱۲]
کشف الغطاء ج۴، ص۵۴.
امام خمینی با ذکر «صوم الوصال» در شمار روزه‌های حرام، همسو با این دیدگاه در تحریرالوسیله می‌نویسد: «والاقوی کونه اعمّ من نیّة صوم یوم ولیلة الی السحر ویومین مع لیلة، ولا باس بتاخیر الافطار الی السحَر والی اللیلة الثانیة مع عدم النیّة بعنوان الصوم؛ و ان کان الاحوط اجتنابه.» یعنی: و بنابر اقوی روزه وصال اعم است از اینکه یک روز و شب را تا سحر، نیّت کرده روزه بگیرد یا دو روز و یک شب را، ولی اگر افطارش را تا سحر یا تا شب بعد بدون نیّت روزه تاخیر اندازد مانعی ندارد، اگرچه احتیاط (مستحب) ترک آن است. و علت حرمت روزه وصال، دلالت آیه شریفه(ثُمَّ اَتِمُّوا الصِّیَامَ اِلَی اللَّیْلِ) بر وجوب اتمام روزه تا شب است و بعد از شب، خوردن و آشامیدن تا فجر مجاز است، پس اگر شب جزء قرار داده شود غیرمشروع است. [۱۶]
فاضل لنکرانی، محمد، تفصیل الشریعة فی شرح تحریرالوسیلة، ج۸، ص۳۳۷، قم، مرکز فقه الائمه الاطهار (علیه‌السّلام)، ۱۳۸۱.
۲ - احکام روزه وصالروزه وصال حرام است. البته تأخير افطار تا سحر يا شب دوم بدون آنکه ترک آن به نيّت روزه باشد، اشکالی ندارد، هرچند برخی، احتیاط استحبابی را در عدم تأخير دانسته‌اند. ۲.۱ - روشنایی روز ملاک روزه داریملاک و معیار در برخی از موضوعات، استمرار است و در برخی روشنایی روز، در موضوعاتی که میزان استمرار است نه روشنایی روز، روزها تلفیق می‌شود مثل «میزان در عده به طور مطلق، و قصد اقامه و ماندن سی روز در محلی به طور مردد، و اکثر حمل و اقل آن، و همچنین حیض و نفاس، و سه روز خیار حیوان، و خیار تاخیر ثمن، و یک روز و شب در مقدار رضاع، و... در همه این موارد چنین است» [۱۸]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۶۷۹، البحث حول المسائل المستحدثة، ومنها:مسائل الصلاة و الصوم وغیرهما، مسالة ۱۴.
و ملاک استمرار طبق افق‌های عادی است، لذا در قطب و دیگر سیارات اگر بشر امکان سفر به آن پیدا کند، زمان آن‌ها به نسبت سنجیده و قیاس می‌گردد. ولی برخلاف موارد مذکور، در «مثل روزه که امساک از طلوع فجر تا غروب در آن معتبر می‌باشد، و تلفیق در آن نمی‌آید پس مقدار معتبر نمی‌باشد.» [۱۹]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۶۸۰، البحث حول المسائل المستحدثة، ومنها:مسائل الصلاة و الصوم وغیرهما، مسالة ۱۶.
به همین جهت روزه به بعد از مغرب، قابلیت استمرار به شب که لازمه روزه وصال است را ندارد.۳ - پانویس
۴ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۱۹۳-۱۹۴. ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |